Meto­dy mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwastów 

Pro­ce­sy mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów i upra­wy ścier­ni­ska moż­na sto­so­wać jesz­cze przed roz­po­czę­ciem wła­ści­we­go wysie­wu. W przy­pad­ku upraw na dużej powierzch­ni dobre roz­wią­za­nie sta­no­wią płu­gi i kul­ty­wa­to­ry. Eli­mi­na­cja chwa­stów jest nie­zbęd­na do stwo­rze­nia opty­mal­nych warun­ków dla upra­wy głów­nej oraz do zabez­pie­cze­nia plo­nów. Pod­czas przy­go­to­wy­wa­nia łoża siew­ne­go mogą jed­nak zda­rzyć się błę­dy, któ­re sprzy­ja­ją zachwasz­cze­niu i powo­du­ją koniecz­ność pod­ję­cia dal­szych dzia­łań. Przez ostat­nie stu­le­cie do róż­nych metod mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów dołą­czy­ło wie­le alter­na­tyw­nych roz­wią­zań che­micz­nych. Ze wzglę­du na pro­ste zasto­so­wa­nie i niskie kosz­ty sta­ły się one bar­dzo powszech­ne. Che­micz­na ochro­na roślin była jed­nak coraz bar­dziej kry­ty­ko­wa­na, dla­te­go zaczę­to szu­kać alter­na­tyw­nych roz­wią­zań. Poza tym nie­pra­wi­dło­we lub zbyt czę­ste sto­so­wa­nie środ­ków ochro­ny roślin może powo­do­wać powsta­wa­nie odpor­no­ści u chwa­stów, co z kolei utrud­nia zwal­cza­nie tych orga­ni­zmów. Rów­nież ze wzglę­du na wyma­ga­nia w zakre­sie eko­lo­gicz­nych metod upra­wy oraz w upra­wie warzyw, dla mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów w tym obsza­rze nie ist­nie­ją nie­mal żad­ne alter­na­ty­wy. Czę­sta orka ma nega­tyw­ny wpływ na struk­tu­rę gle­by, dla­te­go też roz­sąd­nym roz­wią­za­niem jest sto­so­wa­nie metod bez­or­ko­wych i oszczę­dza­ją­cych wodę. Skut­kiem ubocz­nym jest tutaj ryzy­ko zwięk­szo­ne­go wystę­po­wa­nia na polach szkod­ni­ków. Mecha­nicz­na i sze­ro­ka upra­wa grun­tów ornych jest sto­sun­ko­wo pro­sta przed wysie­wem, nato­miast po wzej­ściu upra­wy głów­nej sta­je się coraz trud­niej­sza. Po wysie­wie i wzej­ściu upra­wy głów­nej pra­ce muszą być bowiem wyko­ny­wa­ne znacz­nie dokład­niej niż w przy­pad­ku dzia­łań przy­go­to­wu­ją­cych gle­bę do wysie­wu. W tym celu dostęp­ne są meto­dy z zasto­so­wa­niem róż­nych tech­nik, któ­re przed­sta­wio­no poniżej.

Spo­sób pra­cy z piel­ni­ka­mi i chwastownikami 

Po wscho­dach rośli­ny upraw­nej zasad­ni­czo ist­nie­ją trzy sce­na­riu­sze mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów: w mię­dzy­rzę­dziach, w rzę­dach i na powierzchni.
W upra­wia­nych mię­dzy­rzę­dziach pra­cu­ją piel­ni­ki i płu­gi. Te ostat­nie słu­żą do two­rze­nia nasy­pów i mają na celu przy­kry­cie zie­mią nie­po­żą­da­nych chwa­stów w rzę­dach, aby unie­moż­li­wić ich wzrost. Takie roz­wią­za­nie jest czę­sto spo­ty­ka­ne w upra­wie kuku­ry­dzy. Z kolei piel­ni­ki oddzie­la­ją chwa­sty znaj­du­ją­ce się mię­dzy rzę­da­mi od gle­by. Wyrwa­ne z korze­nia­mi i leżą­ce na wierz­chu rośli­ny w cie­płe dni wysy­cha­ją i obumie­ra­ją. Aby uzy­skać dobre wyni­ki, piel­ni­ki nale­ży pro­wa­dzić bli­sko roślin sta­no­wią­cych upra­wę głów­ną. Bez auto­ma­tycz­ne­go pro­wa­dze­nia wyma­ga to dobrej kon­tro­li wizu­al­nej noży. Tyl­ko w ten spo­sób moż­li­we jest dokład­ne pro­wa­dze­nie pojazdu.
Do mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów w rzę­dach sto­so­wa­ne są spe­cjal­ne narzę­dzia, takie jak piel­ni­ki skręt­ne, któ­re mają sprę­ży­ste zęby i poru­sza­ją się w rzę­dach. Są one pro­wa­dzo­ne poza upra­wą głów­ną i usu­wa­ją wyłącz­nie nie­po­żą­da­ne wzro­sty mię­dzy rośli­na­mi. Z tego wzglę­du mecha­nicz­ne zwal­cza­nie chwa­stów moż­na prze­pro­wa­dzać tyl­ko w sil­nie wyro­śnię­tych i sta­bil­nych upra­wach. Z kolei gwiaz­dy pie­lą­ce dzia­ła­ją podob­nie jak bro­na tale­rzo­wa – z tą róż­ni­cą, że skła­da­ją się z wie­lu poje­dyn­czych pal­ców i wci­ska­ją się w gle­bę mię­dzy upra­wia­ny­mi rośli­na­mi. W ten spo­sób chwa­sty są wyry­wa­ne i usuwane.
Do usu­wa­nia chwa­stów na całej powierzch­ni słu­ży bro­na chwa­stow­nik. Czę­sto skła­da się ona z wie­lu poje­dyn­czych zębów sprę­ży­no­wych, któ­re są cią­gnię­te po upra­wie. Przy pra­wi­dło­wym użyt­ko­wa­niu zęby nie uszka­dza­ją ugrun­to­wa­nych i sil­nie wyro­śnię­tych roślin upraw­nych, któ­re po pro­ce­sie usu­wa­nia chwa­stów pozo­sta­ją w gle­bie. Chwa­sty są nato­miast wyry­wa­ne i usu­wa­ne. Pozy­tyw­ny efekt ubocz­ny: pobu­dza­ny jest buj­ny roz­rost upraw zbo­ża. Pod­czas korzy­sta­nia z bro­ny chwa­stow­ni­ka gle­ba powin­na być luź­na , a pogo­da sło­necz­na i bez opa­dów. Jed­nak nawet mecha­nicz­ne zwal­cza­nie chwa­stów nie zała­twia wszyst­kie­go. Na przy­kład bro­ny zębo­we w przy­pad­ku gleb o zasko­ru­pio­nej powierzch­ni są prak­tycz­nie bez­u­ży­tecz­ne. Poza tym po mecha­nicz­nym zwal­cza­niu chwa­stów ist­nie­je zwięk­szo­ne ryzy­ko wystą­pie­nia szkód wywo­ła­nych mro­zem. Meto­dę tę trud­no sto­so­wać rów­nież w rzę­dach, zwłasz­cza w przy­pad­ku sil­nie wyro­śnię­tych chwastów.

Mecha­nicz­ne zwal­cza­nie chwa­stów z wyko­rzy­sta­niem rol­nic­twa precyzyjnego 

Mecha­nicz­ne zwal­cza­nie chwa­stów wyma­ga naj­wyż­szej pre­cy­zji, dla­te­go w rol­nic­twie pre­cy­zyj­nym sto­su­je się pro­ce­sy tech­nicz­ne, któ­re wspo­ma­ga­ją pra­ce. I tak auto­ma­tycz­ne sys­te­my kie­ro­wa­nia utrzy­mu­ją maszy­ny na wła­ści­wym kur­sie dzię­ki danym GPS. W tym przy­pad­ku war­to pra­co­wać na tych samych śla­dach pod­czas wysie­wu i mecha­nicz­nej ochro­ny roślin. Dzię­ki odpo­wied­nie­mu pla­no­wa­niu prze­jaz­dów polo­wych moż­na opty­mal­nie sko­or­dy­no­wać ze sobą kolej­ne eta­py pra­cy. Ukie­run­ko­wa­na pra­ca w mię­dzy­rzę­dziach zale­ży od sygna­łu GPS. Dla więk­szej dokład­no­ści z regu­ły sto­su­je się zatem tech­no­lo­gię Real Time Kine­ma­tic (RTK). Kolej­ną prze­szko­dę sta­no­wią nie­rów­no­ści powierzch­ni pola, któ­re pro­wa­dzą do prze­su­nię­cia się narzę­dzi na osprzę­cie maszy­ny. Więk­szą pre­cy­zję moż­na uzy­skać rów­nież dzię­ki czuj­ni­kom. Ana­li­zu­ją one upra­wy i pro­wa­dzą noże bli­sko głów­nej rośli­ny. Nie­po­żą­da­ne wzro­sty są pre­cy­zyj­nie usu­wa­ne. Oprócz czuj­ni­ków do roz­po­zna­wa­nia rzę­dów ist­nie­ją rów­nież czuj­ni­ki, któ­re iden­ty­fi­ku­ją róż­ne gatun­ki roślin. Na ryn­ku od dłuż­sze­go cza­su dostęp­ne są tak­że apli­ka­cje do roz­po­zna­wa­nia roślin. W mia­rę postę­pu­ją­cej robo­ty­za­cji rol­nic­twa ich wydaj­ność moż­na w coraz więk­szym stop­niu wyko­rzy­sty­wać do mecha­nicz­ne­go zwal­cza­nia chwa­stów. Jed­nak minie jesz­cze tro­chę cza­su, zanim takie auto­no­micz­ne maszy­ny będą powszech­nie sto­so­wa­ne w rol­nic­twie. Z kolei tak zwa­ne pojaz­dy kon­cep­cyj­ne są już testo­wa­ne na wybra­nych polach doświadczalnych.

Yasmin Moeh­ring

Tel. +49 30 25 93 29–901
Mobil +49 151 17 28 18 69
moehring@365farmnet.com