Cross Com­plian­ce ze wspar­ciem cyfrowym

Upraw­nie­nie rol­ni­ka do otrzy­ma­nia dopłat do ha oraz do zwie­rząt po speł­nie­niu norm i wymo­gów wpro­wa­dzo­nych przez Unię Euro­pej­ską (UE): Tak moż­na pokrót­ce opi­sać, co w rol­nic­twie kry­je się pod poję­ciem cross-com­plian­ce (CC). Upraw­nie­nia obej­mu­ją kon­kret­ne obsza­ry, takie jak ochro­na śro­do­wi­ska, zdro­wie publicz­ne, zdro­wie zwie­rząt i zdro­wie roślin oraz dobro­stan zwie­rząt. Waż­na jest świa­do­mość tego, że Unia Euro­pej­ska usta­na­wia wyso­kie stan­dar­dy. Płat­no­ści bez­po­śred­nie sta­no­wią zatem zachę­tę dla rol­ni­ków do speł­nie­nia tych­że stan­dar­dów. Jed­no­cze­śnie rekom­pen­su­ją one wyż­sze kosz­ty pro­duk­cji na tere­nie Unii Euro­pej­skiej w porów­na­niu do innych kra­jów. Powią­za­nie płat­no­ści rol­nych ze stan­dar­da­mi zosta­ło umo­co­wa­ne praw­nie przez Unię Euro­pej­ską w 2003 r. wraz z wpro­wa­dze­niem zasa­dy wza­jem­nej zgod­no­ści. Roz­po­rzą­dze­nie nr 1306/2013 wraz z prze­pi­sa­mi wyko­naw­czy­mi poszcze­gól­nych państw człon­kow­skich regu­lu­je szcze­gó­ło­wo, któ­re prze­pi­sy są istotne.

Cross Com­plian­ce w połą­cze­niu z płat­no­ścia­mi rol­ny­mi wspól­nej poli­ty­ki rol­nej Unii Euro­pej­skiej: Co jest kontrolowane?

Dla rol­ni­ków wymóg wza­jem­nej zgod­no­ści (cross-com­plian­ce) ma zauwa­żal­ne skut­ki w prak­ty­ce. Zgod­nie z unij­ny­mi prze­pi­sa­mi, rocz­nie pięć pro­cent gospo­darstw powin­no być pod­da­ne kon­tro­li w celu spraw­dze­nia, czy są prze­strze­ga­ne prze­pi­sy i czy dopła­ty z fun­du­szu euro­pej­skie­go są pozy­ski­wa­ne zgod­nie z pra­wem. Kon­tro­li może zostać pod­da­ny każ­dy, kto zło­żył wnio­sek o dopła­ty. Co jed­nak dokład­nie pod­le­ga kon­tro­li? Jakie doku­men­ty muszą być dostęp­ne pod ręką?

Aby otrzy­mać dopła­ty bez­po­śred­nie, gospo­dar­stwa rol­ne muszą prze­strze­gać sze­reg pod­sta­wo­wych zasad. Zasa­dy te odno­szą się z jed­nej stro­ny do „pod­sta­wo­wych wyma­gań w zakre­sie gospo­da­ro­wa­nia” (SMR), a z dru­giej do „dobrej kul­tu­ry rol­nej zgod­nej z ochro­ną śro­do­wi­ska” (DKR). Nale­ży prze­strze­gać SMR bez wzglę­du na to, czy pomoc jest przy­zna­wa­na w ramach wspól­nej poli­ty­ki rol­nej (WPR). Do tych wyma­gań nale­żą prze­pi­sy doty­czą­ce zdro­wia publicz­ne­go, zdro­wia zwie­rząt, zdro­wia roślin, dobro­sta­nu zwie­rząt i ochro­ny śro­do­wi­ska. Ponad­to pomoc w ramach WPR musi być zgod­na z prze­pi­sa­mi z zakre­su dobrej kul­tu­ry rol­nej mają­cej na celu m.in.: ogra­ni­cze­nie ero­zji gle­by, zacho­wa­nie ele­men­tów kra­jo­bra­zu i ochro­nę wód — a to tyl­ko nie­któ­re z celów.

Jaką doku­men­ta­cję nale­ży przed­sta­wić pod­czas kon­tro­li, zale­ży od cha­rak­te­ru gospo­dar­stwa. Oprócz pla­nu nawo­że­nia azo­tem są to zwy­kle umo­wy zby­cia / naby­cia nawo­zu natu­ral­ne­go, wyni­ki badań zasto­so­wa­ne­go obor­ni­ka spo­za dane­go gospo­dar­stwa, bilans skład­ni­ków odżyw­czych (okre­śle­nie zapo­trze­bo­wa­nia na nawóz i bilans prze­pły­wu skład­ni­ków), bada­nia gle­by, zaświad­cze­nie o ukoń­cze­niu szko­le­nia w zakre­sie sto­so­wa­nia środ­ków ochro­ny roślin czy ewi­den­cja zabie­gów ochro­ny roślin.

Wszyst­ko to poka­zu­je, że obo­wią­zek gro­ma­dze­nia nie­zbęd­nych zaświad­czeń ozna­cza duży nakład pra­cy przy pro­wa­dze­niu doku­men­ta­cji. W przy­pad­ku błę­dów, zanie­dbań lub nie­kom­plet­no­ści doku­men­tów gro­żą sank­cje usta­la­ne przez kon­tro­le­rów na pod­sta­wie ich rodza­ju, zasię­gu, dotkli­wo­ści i cza­su trwa­nia — w wyni­ku cze­go płat­no­ści bez­po­śred­nie mogą zostać obni­żo­ne. Powyż­sza lista przy­kła­do­wych doku­men­tów poka­zu­je rów­nież, że nie tak łatwo jest speł­nić obo­wią­zek przed­sta­wie­nia wyma­ga­nych zaświad­czeń w przy­pad­ku doku­men­ta­cji pro­wa­dzo­nej przy pomo­cy kart­ki i ołów­ka, zwłasz­cza że wyma­ga­nia praw­do­po­dob­nie jesz­cze wzro­sną. Pyta­nie brzmi: W jaki spo­sób cyfry­za­cja może przy­czy­nić się do uczy­nie­nia pra­cy w gospo­dar­stwie łatwiej­szą, bez­piecz­niej­szą i bar­dziej wydajną?

Cross Com­plian­ce z cyfro­wym rolnictwem

W pro­ce­sie cyfry­za­cji rol­nic­twa nale­ży skon­cen­tro­wać się na realiach pra­cy rol­ni­ków. Pyta­nie brzmi, w jaki spo­sób moż­na ich wspie­rać, aby lepiej radzi­li sobie z codzien­ny­mi wyzwa­nia­mi. Speł­nia­nie wymo­gów i doku­men­ta­cja nale­żą do jedych z naj­waż­niej­szych tematów.

Fak­tem jest, że rol­nic­two jest już dzi­siaj w dużej mie­rze jed­nym z wio­dą­cych sek­to­rów gospo­dar­ki pod wzglę­dem auto­ma­ty­za­cji i cyfry­za­cji. Coraz wię­cej rol­ni­ków postrze­ga­nych jest jako mana­ge­rów swo­ich gospo­darstw, ze smart­fo­na­mi i table­ta­mi w ręku.

Wyko­rzy­stu­ją oni cyfry­za­cję do oszczęd­ne­go gospo­da­ro­wa­nia zaso­ba­mi efek­tyw­nie sto­su­jąc środ­ki ochro­ny roślin oraz nawo­zy. Dzię­ki cyfro­we­mu wspar­ciu opty­ma­li­zu­ją swo­je dzia­ła­nia, zmniej­sza­ją kosz­ty pro­wa­dze­nia gospo­dar­stwa a tym samym czy­nią je bar­dziej konkurencyjnym.

Pra­ca w rol­nic­twie sta­no­wi spo­re wyzwa­nie tak­że i z innych wzglę­dów: brak jest sta­łych godzin pra­cy, pra­ca uza­leż­nio­na jest od warun­ków pogo­do­wych i okre­sów wege­ta­cyj­nych. Wie­le czyn­no­ści odby­wa się jed­no­cze­śnie lub nastę­pu­je bez­po­śred­nio po sobie, na róż­nych polach, przy uży­ciu róż­nych maszyn i środ­ków. Każ­dy rok zbio­ru jest inny i nie da się „ustan­da­ry­zo­wać”. A przy tym wszyst­kim nale­ży pamię­tać o obo­wiąz­ku pro­wa­dze­nia doku­men­ta­cji. I wła­śnie tu wkra­cza cyfry­za­cja. Jest ona pro­stym i efek­tyw­nym narzę­dziem do spraw­ne­go zapi­sy­wa­nia zasto­so­wa­nych środ­ków pro­duk­cji jak na przy­kład  pod­czas nawo­że­nia: Jaki nawóz zasto­so­wa­no, w jakiej daw­ce, kie­dy zabieg został wyko­na­ny a tak­że kto go wyko­nał ? Za pomo­cą takich cyfro­wych roz­wią­zań moż­na łatwo prze­pro­wa­dzać doku­men­ta­cję w spo­sób auto­ma­tycz­ny, bez­po­śred­nio w trak­cie pra­cy. Moż­na po pro­stu wyru­szyć w pole, a po zakoń­cze­niu pra­cy spraw­dzić i potwier­dzić jej odpo­wied­nie zaksię­go­wa­nie, a wszyst­ko zosta­nie przej­rzy­ście zapi­sa­ne. Dzię­ki takiej cyfro­wej doku­men­ta­cji moż­na udo­ku­men­to­wać róż­ne­go rodza­ju dzia­ła­nia w spo­sób nie­za­wod­ny, kom­plet­ny i przy nie­wiel­kim nakła­dzie czasu.

Cyfro­we rol­nic­two i auto­ma­tycz­na doku­men­ta­cja są rów­nież waż­ny­mi czyn­ni­ka­mi w dzia­ła­niach na rzecz zwięk­sza­nia trans­pa­rent­no­ści, ochro­ny kli­ma­tu i śro­do­wi­ska. Są to głów­ne zagad­nie­nia zwią­za­ne z zasa­da­mi wza­jem­nej zgod­no­ści w bar­dziej zrów­no­wa­żo­nym rol­nic­twie euro­pej­skim. To korzyść, któ­ra ma zna­cze­nie tak­że w kon­tek­ście coraz bar­dziej kry­tycz­nej posta­wy kon­su­men­tów. Nie zapo­mnij: Cyfry­za­cja uła­twia rów­nież pra­cę kon­tro­le­rom. A rol­ni­cy mają dostęp do aktu­al­nych danych o swo­im  gospo­dar­stwie w zasię­gu ręki, w każ­dym miej­scu i dowol­nym czasie.