Warun­ki dla sie­wu bura­ka cukro­we­go w Europie 

Burak cukro­wy nazy­wa­ny jest rów­nież „kró­lem roślin upraw­nych”. Jego siew sta­no­wi wyma­ga­ją­ce zada­nie. Wyma­ga­nia doty­czą­ce upra­wy tej rośli­ny w porów­na­niu z inny­mi rośli­na­mi upraw­ny­mi są dość wyso­kie. Aby rośli­ny mogły rosnąć, koniecz­ne jest bowiem poko­na­nie kil­ku prze­szkód. Naj­więk­szym czyn­ni­kiem wpły­wa­ją­cym na siew i plo­no­wa­nie bura­ka cukro­we­go, podob­nie jak w przy­pad­ku wszyst­kich innych upraw, są warun­ki panu­ją­ce w danym miej­scu, takie jak wła­ści­wo­ści gle­by i pogo­da. Dosta­tecz­ne zaopa­trze­nie w wodę pod­czas głów­nej fazy wzro­stu jest warun­kiem uzy­ska­nia dobrych plo­nów. Rośli­ny wyka­zu­ją sto­sun­ko­wo dobrą tole­ran­cję na krót­kie okre­sy suszy. W przy­pad­ku dłu­go­trwa­łych nie­do­bo­rów wody bura­ki cukro­we zrzu­ca­ją liście i two­rzą nowe, co jed­nak odby­wa się kosz­tem plo­nu. Przy­go­to­wa­na do sie­wu, wierzch­nia war­stwa gle­by win­na być odpo­wied­nio luź­no zagęsz­czo­na a tak­że posia­dać struk­tu­rę drob­no­ziar­ni­stą. W celu zapo­bie­że­nia ero­zji wod­nej zale­ca się sto­so­wa­nie mul­czo­wej war­stwy gleby.Dlatego też przy sie­wie bura­ków cukro­wych coraz waż­niej­sze sta­ją się pro­ce­sy mul­czo­wa­nia i upra­wy zero­wej. Dłu­gi okres wege­ta­cji rów­nież pozy­tyw­nie wpły­wa na plo­ny bura­ków cukro­wych. Odpo­wied­nio wcze­sny siew bura­ka cukro­we­go ma zatem decy­du­ją­ce zna­cze­nie. Opty­mal­ny siew wyma­ga tem­pe­ra­tu­ry gle­by wyno­szą­cej co naj­mniej oko­ło 5 stop­ni Cel­sju­sza. Takie warun­ki panu­ją w Euro­pie Środ­ko­wej od począt­ku do poło­wy mar­ca. Ter­min sie­wu bura­ka cukro­we­go ogra­ni­cza­ją jed­nak rów­nież czyn­ni­ki natu­ral­ne oraz przed­plo­ny i rośli­ny następ­cze. Cie­pła i sucha wio­sna sta­no­wi zatem pierw­szy waż­ny waru­nek uzy­ska­nia wyso­kich plo­nów przy upra­wie bura­ka cukro­we­go. Na wzrost roślin korzyst­nie wpły­wa­ją rów­nież cie­płe lata z wystar­cza­ją­cą ilo­ścią opa­dów i dłu­go utrzy­mu­ją­cy­mi się wyso­ki­mi tem­pe­ra­tu­ra­mi. Dal­sze czyn­ni­ki wpły­wa­ją­ce na wege­ta­cję wyni­ka­ją z dłu­go­ter­mi­no­we­go ukie­run­ko­wa­nia sys­te­mu użyt­ko­wa­nia grun­tów oraz krót­ko­ter­mi­no­wych dzia­łań zwią­za­nych z upra­wą roślin, takich jak nawo­że­nie, upra­wa gle­by i ochro­na roślin. Dzia­ła­nia w upra­wie roślin moż­na auto­ma­tycz­nie doku­men­to­wać za pomo­cą roz­wią­zań cyfro­wych, a dane wyko­rzy­sty­wać jako pod­sta­wę do podej­mo­wa­nia decy­zji. Siew bura­ka cukro­we­go odby­wa się za pomo­cą siew­ni­ków punk­to­wych z roz­sta­wem 45 cm mię­dzy rzę­da­mi. Aby uzy­skać moż­li­wie dużą odle­głość mię­dzy rośli­na­mi, mate­riał siew­ny za pomo­cą odpo­wied­niej tech­ni­ki moż­na roz­pro­wa­dzać w for­mie trój­ką­ta. W zależ­no­ści od wskaź­ni­ka wscho­dów i odstę­pów mię­dzy nasio­na­mi opty­mal­na obsa­da wyno­si oko­ło 95 000 bura­ków na hek­tar. Aby moż­na było pora­dzić sobie z taką obsa­dą, w upra­wie bura­ka cukro­we­go decy­du­ją­cą rolę odgry­wa­ją rów­nież zało­że­nia logi­stycz­no-orga­ni­za­cyj­ne. I tak nale­ży uwzględ­nić dal­sze prze­twa­rza­nie roślin w cukrow­niach. W Niem­czech pro­duk­cja cukru bura­cza­ne­go jest skon­cen­tro­wa­na w trzech dużych przed­się­bior­stwach z regio­nal­ny­mi cukrow­nia­mi. Ze wzglę­dów logi­stycz­nych nie war­to zatem wysie­wać bura­ków cukro­wych we wszyst­kich nada­ją­cych się do tego loka­li­za­cjach. Dla­te­go też użyt­ki rol­ne poło­żo­ne w odle­gło­ści ponad 100 kilo­me­trów od naj­bliż­szej cukrow­ni są rzad­ko wyko­rzy­sty­wa­ne do upra­wy bura­ka cukro­we­go. Wyko­rzy­sty­wa­nie bura­ków cukro­wych w bio­ga­zow­niach do pro­duk­cji ener­gii elek­trycz­nej nie­co osła­bia ten efekt. Do naj­więk­szych pro­du­cen­tów bura­ków cukro­wych w Euro­pie nale­żą Fran­cja z oko­ło 420 000 ha w roku 2020, za któ­rą pla­su­ją się Niem­cy (390 000 ha) i Pol­ska (240 000 ha). Plo­ny róż­nią się w zależ­no­ści od warun­ków śro­do­wi­sko­wych i spo­so­bu pro­wa­dze­nia upraw w gospo­dar­stwach. W Niem­czech śred­ni plon w 2019 r. wyniósł oko­ło 70 ton z hek­ta­ra. W dobrych warun­kach moż­li­we jest rów­nież uzy­ska­nie plo­nów powy­żej 80 ton z hek­ta­ra. Daje to śred­ni plon cukru w wyso­ko­ści 12 ton z hek­ta­ra, a rekor­do­we rezul­ta­ty wyno­szą nawet 20 ton z hek­ta­ra. To, jakie czyn­ni­ki mają wpływ na kształ­to­wa­nie się plo­nu bura­ka cukro­we­go i jego siew, omó­wio­no w kolej­nym rozdziale.

Czyn­ni­ki wpły­wa­ją­ce na kształ­to­wa­nie się plo­nu bura­ka cukrowego

Po wykieł­ko­wa­niu i wzej­ściu nasion burak cukro­wy wykształ­ca oko­ło dzie­wię­ciu liści. W tym cza­sie korze­nie wra­sta­ją w zie­mię na głę­bo­kość do pół­to­rej metra. Waż­nym ter­mi­nem w upra­wie bura­ka cukro­we­go jest zamknię­cie rzę­dów lub zamknię­cie obsa­dy roślin. Defi­niu­je się je jako moment, w któ­rym ponad 90% roślin w sąsia­du­ją­cych rzę­dach sty­ka się ze sobą lub zacho­dzi na sie­bie. W zależ­no­ści od gęsto­ści sie­wu i warun­ków wzro­stu nale­ży spo­dzie­wać się zamy­ka­nia rzę­dów w środ­ko­wo­eu­ro­pej­skich upra­wach oko­ło poło­wy czerw­ca. Po tym cza­sie nie jest już moż­li­we bez­pro­ble­mo­we sto­so­wa­nie mecha­nicz­nych i che­micz­nych środ­ków ochro­ny roślin. Nadal moż­na prze­pro­wa­dzać pierw­sze apli­ka­cje nawo­zów dolist­nych. Zakry­cie mię­dzy­rzę­dzi pro­wa­dzi do zmia­ny mikro­kli­ma­tu w obsa­dzie. Z jed­nej stro­ny ogra­ni­cza to paro­wa­nie z gle­by, z dru­giej zaś jed­nak sprzy­ja wystę­po­wa­niu infek­cji grzy­bi­czych. Na tym eta­pie korzeń bura­ka jest już w peł­ni roz­wi­nię­ty. Dzię­ki suk­ce­som w hodow­li i dobre­mu zarzą­dza­niu upra­wa­mi burak cukro­wy zawie­ra dziś do 20 pro­cent cukru. W regio­nach, w któ­rych upra­wa jest uza­sad­nio­na, według obli­czeń Insty­tu­tu Badań nad Bura­kiem Cukro­wym w Getyn­dze od lat 80. ubie­głe­go wie­ku obser­wu­je się sta­ły wzrost plo­nu cukru bia­łe­go. Wzrost ten wyno­si śred­nio od jed­ne­go do dwóch pro­cent rocz­nie. W roku zbio­rów 2020/21 cał­ko­wi­ty plon cukru w Niem­czech wyniósł 11,7 tony z hek­ta­ra. Czy­ni to z bura­ka cukro­we­go naj­więk­sze­go dostaw­cę ener­gii z żyw­no­ści w sto­sun­ku do wydaj­no­ści powierzch­nio­wej. Aby uzy­skać lep­szy prze­gląd pło­do­zmia­nów i zuży­tych środ­ków pro­duk­cji oraz prze­ana­li­zo­wać ich efek­ty, moż­na sko­rzy­stać z cyfro­wych środ­ków pomoc­ni­czych. Sys­te­my infor­ma­tycz­ne do zarzą­dza­nia gospo­dar­stwem zapew­nia­ją roz­wią­za­nia pro­gra­mo­we dla pla­no­wa­nia pło­do­zmia­nu i odmian. Do oce­ny jako­ści i wydaj­no­ści plo­no­wa­nia bura­ka cukro­we­go jako zmien­ną obli­cze­nio­wą sto­su­je się plon tech­no­lo­gicz­ny cukru („cukier w wor­ku”). Plon tech­no­lo­gicz­ny cukru ( „cukier w wor­ku”) to plon bio­lo­gicz­ny pomniej­szo­ny o stra­ty powo­do­wa­ne zawar­to­ścią skład­ni­ków mela­so­twór­czych w korze­niach. Kształ­to­wa­nie się tych cech jako­ścio­wych zale­ży od decy­zji tech­no­lo­gicz­nych podej­mo­wa­nych w upra­wie roślin oraz od warun­ków kli­ma­tycz­nych panu­ją­cych w fazie wzro­stu roślin. W kolej­nym roz­dzia­le pod­su­mo­wa­no pro­duk­ty koń­co­we, któ­re mogą powsta­wać z bura­ków cukrowych.

Wyko­rzy­sta­nie bura­ków cukro­wych i pro­duk­tów ubocznych

Bez­po­śred­nie prze­twa­rza­nie bura­ków cukro­wych jest wyko­rzy­sty­wa­ne do pro­duk­cji cukru bia­łe­go. Powsta­je przy tym cukier płyn­ny, cukier krysz­tał lub syrop bura­cza­ny. Bura­ki mogą rów­nież słu­żyć do pro­duk­cji bio­ener­gii w posta­ci bio­ga­zu. Sto­pień wyko­rzy­sta­nia bura­ka cukro­we­go w bio­ga­zow­niach w ostat­nich latach uległ zwięk­sze­niu. W 2019 roku bura­ki ener­ge­tycz­ne sta­no­wi­ły nie­mal sie­dem pro­cent cał­ko­wi­tej powierzch­ni upraw bura­ków w Niem­czech. Powsta­wa­ły przy tym pół­pro­duk­ty, z któ­rych moż­na wytwa­rzać pro­duk­ty na potrze­by cho­wu zwie­rząt. Liście bura­ka cukro­we­go oraz pro­duk­ty ubocz­ne powsta­ją­ce przy pro­duk­cji cukru, takie jak wysłod­ki bura­cza­ne, mela­sa lub wywar mela­so­wy (sfer­men­to­wa­na mela­sa) są wyko­rzy­sty­wa­ne jako pasza dla zwie­rząt. Wywar mela­so­wy dzię­ki wyso­kiej zawar­to­ści orga­nicz­nie zwią­za­ne­go azo­tu, fos­fo­ru i pota­su jest sto­so­wa­ny jako nawóz. Cukier reszt­ko­wy zawar­ty w wywa­rze mela­so­wym sprzy­ja gni­ciu sło­my i ma pozy­tyw­ny wpływ na mikro­or­ga­ni­zmy gle­bo­we. Ponad­to tak zwa­na zie­mia bura­cza­na, któ­ra przy­le­ga do bura­ków cukro­wych, może zostać ponow­nie włą­czo­na do obie­gu w upra­wie roli. War­to pamię­tać, że w gle­bie mogą znaj­do­wać się znacz­ne ilo­ści azo­tu i nale­ży koniecz­nie uni­kać jego wymy­wa­nia do wód grun­to­wych. Ogó­łem burak cukro­wy sta­no­wi wszech­stron­ny pro­dukt, a jego upra­wa ma pozy­tyw­ny wpływ na gle­bę. Burak cukro­wy wyjąt­ko­wo dobrze nada­je się do prze­ła­my­wa­nia pło­do­zmia­nów zbo­żo­wych i zmniej­sza­nia zagro­że­nia szkod­ni­ka­mi w kolej­nym roku. Prze­ciw­ko upra­wie bura­ka cukro­we­go prze­ma­wia­ją waha­nia cen cukru na ryn­ku świa­to­wym oraz wyzwa­nia zwią­za­ne z ogra­ni­cza­niem przez UE ilo­ści dopusz­czo­nych środ­ków ochro­ny roślin, któ­re coraz moc­niej zagra­ża­ją ren­tow­no­ści upraw. Dla­te­go też przy­szłość upra­wy bura­ka cukro­we­go w Euro­pie jest niepewna.

Roz­pocz­nij erę cyfro­we­go rol­nic­twa jed­nym kliknięciem.

Od tej chwi­li zaczniesz oszczę­dzać czas, pie­nią­dze i surow­ce dzię­ki wio­dą­ce­mu opro­gra­mo­wa­niu dla rol­nic­twa mar­ki 365FarmNet — bez potrze­by insta­la­cji, bez ukry­tych kosz­tów, bez ryzyka.

Załóż bez­płat­ne konto

kon­takt prasowy