Rol­nic­two pre­cy­zyj­ne pod­czas zbio­rów – Żni­wa z wyko­rzy­sta­niem danych satelitarnych

Wrol­nic­twie pre­cy­zyj­nym zarzą­dza­nie kon­kret­ny­mi czę­ścia­mi pól odby­wa się za pomo­cą czuj­ni­ków oraz sate­li­tów. Uwzględ­nia­ne są na przy­kład zróż­ni­co­wa­nie wewnątrz­gle­bo­we oraz zasob­ność gle­by w poszcze­gól­ne skład­ni­ki pokar­mo­we. Tego rodza­ju dany­mi moż­na zarzą­dzać na cyfro­wej mapie pól. Umoż­li­wia to dokład­ne zapla­no­wa­nie sie­wu, nawo­że­nia, sto­so­wa­nia środ­ków ochro­ny roślin oraz zbio­rów, a tak­że oszczęd­niej­sze wyko­rzy­sta­nie środ­ków pro­duk­cji. Moż­na śmia­ło rzec, iż rol­nic­two pre­cy­zyj­ne moż­na zasto­so­wać w pra­wie każ­dym obsza­rze gospo­dar­stwa rolnego.

• zarzą­dza­nie gospo­dar­stwem (pro­wa­dze­nie gospo­dar­stwa i zarzą­dza­nie jakością)
• zarzą­dza­nie sta­na­mi maga­zy­no­wy­mi (siew, nawo­że­nie, ochro­na roślin, zbiory)
• zarzą­dza­nie maszy­na­mi (moni­to­ro­wa­nie poło­że­nia, moni­to­ro­wa­nie maszyn, ste­ro­wa­nie nimi i pla­no­wa­nie tras)
• zarzą­dza­nie pra­ca­mi (auto­ma­tycz­ne pro­wa­dze­nie, cią­gni­ki zało­go­we oraz ste­ro­wa­ne sate­li­tar­nie cią­gni­ki bez­za­ło­go­we) 

Dane sate­li­tar­ne pod­sta­wą decy­zji doty­czą­cych zbiorów

Zróż­ni­co­wa­nie jako­ści roślin na polu moż­na spraw­dzić oce­nia­jąc rośli­ny za pomo­cą zobra­zo­wań sate­li­tar­nych. Euro­pej­ski pro­gram Coper­ni­cus obej­mu­je róż­ne sta­cje pomia­ro­we (na zie­mi, w wodzie i w powie­trzu) oraz sate­li­ty. Gro­ma­dzą one sta­le dane o sta­nie zie­mi, któ­re słu­żą do badań nad kli­ma­tem czy też two­rze­niem pro­gnoz pogo­dy, map zaso­bów ener­gii wia­tro­wej lub sta­ty­styk zbio­rów. Sate­li­ty i instru­men­ty są opra­co­wy­wa­ne przez Euro­pej­ską Agen­cję Kosmicz­ną (ESA). Pierw­szy sate­li­ta, Sen­ti­nel-1A, został wystrze­lo­ny w 2014 roku. Rodzi­na sate­li­tów Sen­ti­nel prze­pro­wa­dza obec­nie sześć róż­nych rodza­jów misji: Sentinel‑1, ‑2, ‑3, ‑5P i ‑6 oraz Sentinel‑4 i ‑5 są uży­wa­ne jako przy­rzą­dy pomia­ro­we w sate­li­tach meteorologicznych.

Sate­li­ty Sentinel‑2 to sate­li­ty optycz­ne wystrze­lo­ne w 2015 r. (Sen­ti­nel-2A) i 2017 r. (Sen­ti­nel-2B). Wszyst­kie 13 kana­łów jest zop­ty­ma­li­zo­wa­nych pod kątem obser­wa­cji powierzch­ni zie­mi i roślin­no­ści. Reje­stru­ją one obra­zy w zakre­sie świa­tła widzial­ne­go i pod­czer­wie­ni o dłu­go­ści fal od 443 do 2190 nm. Wyso­ka roz­dziel­czość (10, 20 i 60 m) i sze­ro­kość ska­no­wa­nia wyno­szą­ca 290 km pozwa­la­ją na bar­dzo dobre uchwy­ce­nie róż­nic w roślin­no­ści. Pozwa­la to osza­co­wać pro­duk­cję róż­nych eko­sys­te­mów, śle­dzić zmia­ny kli­ma­tycz­ne, a tak­że wyko­rzy­stać te dane na cele rol­ni­cze. Dzię­ki wyso­kie­mu współ­czyn­ni­ko­wi kore­la­cji powyż­szych danych z inten­syw­no­ścią wege­ta­cji, moż­na osza­co­wać zaopa­trze­nie roślin w azot. Ponad­to moż­na tak­że two­rzyć mapy poten­cjal­ne­go plo­no­wa­nia, któ­re są nie­zbęd­ne w celu przy­go­to­wa­nia mapy apli­ka­cyj­nej pod siew kuku­ry­dzy ze zmien­ną obsa­dą. Moż­na tak­że porów­nać i oce­nić doj­rza­łość róż­nych pól obsia­nych tą samą rośli­ną, co pozwa­la pod­jąć racjo­nal­ną decy­zję o kolej­no­ści zbio­rów. Danych źró­dło­wych z sate­li­tów nie da się jed­nak wyko­rzy­stać od razu. Nale­ży je naj­pierw przy­go­to­wać – na przy­kład w posta­ci map aplikacyjnych.

Opty­ma­li­za­cja zbio­rów zbóż poprzez roz­pla­no­wa­nie okre­sów doj­rze­wa­nia oraz uzy­ska­nie dobrej wymłacalności

Dzi­siaj w trak­cie żniw kom­bajn wyjeż­dża na pole dopie­ro wte­dy, gdy zbo­że jest suche. W cza­sach, gdy zbo­że zbie­ra­ło się ręcz­nie, sytu­acja przed­sta­wia­ła się ina­czej. Ziar­no było na jakiś czas umiesz­cza­ne w spi­chle­rzu, zanim tra­fia­ło do mło­car­ni. Pozwa­la­ło to w tym cza­sie doj­rzeć sło­mie, zmi­ni­ma­li­zo­wać zawar­tość wil­go­ci w ziar­nie i polu­zo­wać zwar­cie plew, aby łatwiej było usu­nąć ziar­na z kło­sów. Dzię­ki mecha­ni­za­cji i wyko­rzy­sta­niu kom­baj­nów wymła­cal­ność już na samym polu nabie­ra coraz to więk­sze­go zna­cze­nia. Szcze­gól­nie waż­na jest tu wil­got­ność sło­my i ziar­na, oddzie­la­nie ziar­na i sto­su­nek masy sło­my do bio­ma­sy. Wymła­cal­ność jest raczej pod­rzęd­nym celem w upra­wie zbóż. W prak­ty­ce przy wybo­rze odmian bar­dzo waż­ne jest, aby cecho­wa­ły się one sta­bil­ny­mi wyni­ka­mi pod wzglę­dem łam­li­wo­ści źdźbeł, strat w plo­nach oraz licz­by opa­da­nia. A tak­że, żeby cha­rak­te­ry­zo­wa­ły się dobrym odziar­nia­niem, obłu­ski­wa­niem i usu­wa­niem ości z kło­sów w zespo­le młó­cą­cym oraz aby ziar­no i sło­ma były doj­rza­łe do zbio­ru w tym samym cza­sie. Ponad­to odmia­ny powin­ny być odpor­ne na wyle­ga­nie i mieć dobrą zdol­ność oddzie­la­nia się zia­ren od plew. A wil­got­ność i wytrzy­ma­łość sło­my mają bar­dzo duży wpływ na wydaj­ność pra­cy kom­baj­nu i stra­ty pod­czas młócenia.

Przed nadej­ściem żniw na wszyst­kich polach czę­sto osią­ga­ją doj­rza­łość w tym samym cza­sie. To może stać się pro­ble­mem dla rol­ni­ka. Naj­le­piej było­by zapla­no­wać roz­po­czę­cie okre­su zbio­rów już na eta­pie upra­wy pól. Na przy­kład okre­sy zbio­rów moż­na wydłu­żyć poprzez roz­pla­no­wa­nie okre­sów doj­rze­wa­nia. Okres zabio­rów moż­na wydłu­żyć dzię­ki wybo­rze odmia­ny i miej­sca sie­wu (nie­jed­no­rod­ne roz­miesz­cze­nie wcze­śniej­szych i póź­niej­szych odmian w miej­scach suchych i wil­got­nych), a tak­że róż­nym cza­som sie­wu w zależ­no­ści od pogo­dy. Takie pla­no­wa­nie jest bar­dzo zło­żo­ne i wyma­ga wyso­kie­go pozio­mu zro­zu­mie­nia rol­nic­twa. Jed­nak nie­ko­rzyst­ne warun­ki pogo­do­we w sezo­nie żniw­nym mogą cza­sem pokrzy­żo­wać te pla­ny. Osta­tecz­nie koniecz­ne jest usta­le­nie momen­tu osią­gnię­cia wymła­cal­no­ści zbo­ża na polu w celu wybo­ru opty­mal­nych usta­wień kom­baj­nu i orga­ni­za­cji pra­cy. Wymła­cal­ność spraw­dza się ręcz­nie na pod­sta­wie prób­ki kło­sa pobra­ne­go z pola. Wytrzy­ma­łość i wil­got­ność moż­na osza­co­wać, skrę­ca­jąc kłos w rękach. Ponad­to moż­na zebrać kil­ka kło­sów na róż­nych wyso­ko­ściach, a następ­nie wytrzeć ziar­no. Umoż­li­wia to wycią­gnię­cie wnio­sków na temat zwar­to­ści plew. Ponad­to oce­nia się podat­ność zia­ren na pęka­nie. Dzię­ki temu moż­na wywnio­sko­wać jaki jest stan doj­rza­ło­ści ziarna.