Opty­mal­ny pod­siew lub nowy zasiew zwięk­sza plon z użyt­ków zielonych

W trak­cie żniw zda­rza­ją się uszko­dze­nia runi i dar­ni na użyt­kach zie­lo­nych. Dodat­ko­wo, w okre­sie let­nim do degra­da­cji użyt­ków czę­sto przy­czy­nia się wyso­ka tem­pe­ra­tu­ra powie­trza oraz sil­ne prze­sy­cha­nie gle­by czy nad­mier­ne obni­że­nie się pozio­mu wód grun­to­wych, darń po pro­stu miej­sca­mi wysy­cha. Powsta­łe ubyt­ki, zosta­ją opa­no­wa­ne przez mało­war­to­ścio­we i uciąż­li­we chwa­sty. W efek­cie dopro­wa­dza to do spad­ku plo­no­wa­nia zarów­no pod wzglę­dem ilo­ścio­wym, jak i jakościowym.

Zbli­ża­ją­cy się okres, od sierp­nia do wrze­śnia jest to dobry czas na odno­wę sta­nu użyt­ków zie­lo­nych i uzu­peł­nie­nie ist­nie­ją­cych ubyt­ków. W tym cza­sie sta­ra darń jest mniej kon­ku­ren­cyj­na i nowe tra­wy mogą się lepiej rozwijać.

Pie­lę­gna­cja lub zakła­da­nie nowych użyt­ków zielonych

Przy śred­niej i wyso­kiej inten­syw­no­ści użyt­ko­wa­nia użyt­ków zie­lo­nych, podej­mo­wa­ne są cało­rocz­ne zabie­gi pie­lę­gna­cyj­ne w celu uzy­ska­nia gęstej dar­ni z jak naj­mniej­szą ilo­ścią chwa­stów. Obsiew odby­wa się raz lub kil­ka razy w roku. Gęsta darń szyb­ko rege­ne­ru­je się, co przy inten­syw­nym użyt­ko­wa­niu nie powo­du­je ubyt­ków w użytkach.

Oprócz obsie­wu na mniej uszko­dzo­nych obsza­rach pro­wa­dzo­ny jest pod­siew. Meto­da pod­sie­wu pole­ga na uzu­peł­nia­niu lub wzbo­ga­ca­niu sta­rej dar­ni nowy­mi gatun­ka­mi. W powo­dze­niu pod­sie­wu ogrom­ne zna­cze­nie ma dobór odpo­wied­nich gatun­ków. Życi­ca trwa­ła jest rośli­ną łatwo kieł­ku­ją­cą i szyb­ko rosną­cą po zasie­wie, dla­te­go pod pod­siew jest ona wśród traw naj­bar­dziej rozpowszechniona.

Pod­siew wyma­ga wcze­śniej­sze­go przy­go­to­wa­nia mecha­nicz­ne­go (bro­no­wa­nie, mul­czo­wa­nie, przy­ci­na­nie) i/ lub che­micz­ne­go. W tym przy­pad­ku darń nie zosta­je znisz­czo­na i rośnie rów­no­mier­nie. Jeśli użyt­ki zie­lo­ne są moc­no zachwasz­czo­ne, nale­ży wcze­śniej prze­pro­wa­dzić selek­tyw­ne zwal­cza­nie chwa­stów. Bez pod­sie­wów czę­sto docho­dzi do wtór­ne­go zachwasz­cze­nia (np. gwiazd­ni­ca pospo­li­ta, tasz­nik pospo­li­ty, wie­chli­na rocz­na, wie­chli­na zwy­czaj­na). Jeśli chwa­sty na sta­łe zado­mo­wią się w ubyt­kach, wów­czas koniecz­ne jest cał­ko­wi­te odno­wie­nie użyt­ku zie­lo­ne­go czy­li nowy zasiew.

W przy­pad­ku uszko­dzo­nych użyt­ków zie­lo­nych, na któ­rych zachwasz­cze­nie wyno­si ponad 50%, pod­siew jest zazwy­czaj nie­wy­star­cza­ją­cy i koniecz­ny jest nowy zasiew. Naj­le­piej wyko­nać go jesie­nią. Ze wzglę­du na więk­sze praw­do­po­do­bień­stwo wystą­pie­nia opa­dów, nowy zasiew może dać lep­szy efekt, a pierw­szy wzrost nastę­pu­je wio­sną i obie­cu­je dobre plo­ny o wyso­kim poten­cja­le jako­ścio­wym. W porów­na­niu z obsie­wem i pod­sie­wem meto­da nowe­go zasie­wu jest sto­so­wa­na raczej jako osta­tecz­na meto­da w reno­wa­cji użyt­ków zie­lo­nych. Nowy zasiew wyma­ga więk­szej ilo­ści zabie­gów upra­wo­wych i wią­że się z więk­szy­mi stra­ta­mi paszy w okre­sie wege­ta­cyj­nym oraz zwięk­szo­ny­mi kosztami.

Siew i wybór odmian: życi­ca trwa­ła, kup­ków­ka pospo­li­ta, kostrze­wa łąkowa

W zależ­no­ści od loka­li­za­cji, w okre­sie wege­ta­cyj­nym od mar­ca do wrze­śnia moż­li­wy jest obsiew, pod­siew i nowy zasiew użyt­ku zie­lo­ne­go. Wcze­sną jesie­nią warun­ki pogo­do­we są zazwy­czaj korzyst­ne do obsie­wu lub pod­sie­wu, ze wzglę­du na odpo­wied­nią wil­got­ność gle­by. Dodat­ko­wo darń nie ma pra­wie żad­nej kon­ku­ren­cji. Jeże­li obsiew lub pod­siew zosta­nie wyko­na­ny do poło­wy wrze­śnia, zasia­ne rośli­ny mają wystar­cza­ją­co dużo cza­su na roz­wój, aby wejść odpo­wied­nio przy­go­to­wa­ne w okres zimowy.

Nowy zasiew wyma­ga tem­pe­ra­tu­ry gle­by wyno­szą­cej co naj­mniej 10°C oraz opa­dów sprzy­ja­ją­cych kieł­ko­wa­niu nasion traw. Przy nie­wiel­kich uszko­dze­niach (ubyt­ki do 30%) wyma­ga­na jest daw­ka wysie­wu 10–15 kg/ha, przy więk­szych ubyt­kach 20–30 kg/ha. Nato­miast gęstość sie­wu w przy­pad­ku obsie­wów wyno­si 5–10 kg/ha. Z kolei dla nowych zasie­wów daw­ka wysie­wu waha się od 35 do 100 kg/ha w zależ­no­ści od loka­li­za­cji i warun­ków panu­ją­cych na polu.

Do obsie­wów i pod­sie­wów czę­sto sto­su­je się spe­cjal­ne mie­szan­ki pod­siew­ne lub rege­ne­ra­cyj­ne. Zawie­ra­ją one wyłącz­nie szyb­ko kieł­ku­ją­ce i rosną­ce gatun­ki traw, aby w jak naj­krót­szym cza­sie wypeł­nić ubyt­ki. Odmia­ny do nowych zasie­wów obej­mu­ją szer­szy zakres gatun­ków. Odmia­ny zasto­so­wa­nych traw są wybie­ra­ne z uwzględ­nie­niem warun­ków panu­ją­cych w danej loka­li­za­cji i inten­syw­no­ści użyt­ko­wa­nia. Aby zmi­ni­ma­li­zo­wać ryzy­ko wystą­pie­nia uszko­dzeń, sto­su­je się mie­szan­ki gatun­ków traw o róż­nych gru­pach doj­rza­ło­ści. Ponad­to przy wybo­rze traw bra­ne są pod uwa­gę takie aspek­ty, jak odpor­ność na cho­ro­by, wytrzy­ma­łość, pro­duk­tyw­ność i jakość paszy. Tra­wy wyso­kiej o zdol­no­ści kieł­ko­wa­nia (życi­ca trwa­ła, kup­ków­ka pospo­li­ta i kostrze­wa łąko­wa) są pre­fe­ro­wa­ne szcze­gól­nie do podsiewów.

Życi­ca trwa­ła znaj­du­je powszech­ne zasto­so­wa­nie na trwa­łych i prze­mien­nych użyt­kach zie­lo­nych, na gle­bach śred­nio zwię­złych, zasob­nych w próchnicę.

Kup­ków­ka pospo­li­ta z kolei rośnie prak­tycz­nie na każ­dej gle­bie (z wyjąt­kiem mur­szów i jało­wych pia­sków). Jest bar­dzo maso­wo rosną­ca tra­wą, któ­ra szyb­ko roz­wi­ja się i osią­ga dobre war­to­ści pokarmowe.

Kostrze­wa łąko­wa jest nato­miast jed­ną z naj­war­to­ściow­szych traw łąko­wych i pastwi­sko­wych, o wyso­kiej war­to­ści pokar­mo­wej, choć kon­ku­ren­cyj­ność kostrze­wy łąko­wej na inten­syw­nie użyt­ko­wa­nych użyt­kach zie­lo­nych z 4 lub wię­cej poko­sa­mi jest nie­wiel­ka. Wyma­ga gleb bar­dziej wil­got­nych, zwię­złych i obfi­ciej nawożonych.